« یراق آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط »

1. مقدمه:

امروزه، استفاده از کابل های خودنگهدار در شبکه‌ های توزیع برق، به ویژه در سطح فشار متوسط، به دلیل مزایای متعدد از جمله کاهش تلفات انرژی، افزایش ایمنی و کاهش حریم مورد نیاز، گسترش یافته است. نصب و بهره‌برداری صحیح از این کابل ها نیازمند استفاده از یراق‌آلات مناسب و استاندارد است. یراق‌آلات، نقش اساسی در اتصال، نگهداری و حفاظت کابل ‌های خودنگهدار ایفا می‌کنند. هدف از این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی در مورد یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط، انواع آنها، معیارهای انتخاب، دستورالعمل‌ های نصب، نگهداری و همچنین معرفی تولیدکنندگان معتبر است.

2. کابل خودنگهدار فشار متوسط چیست؟

تعریف کابل خودنگهدار: کابل خودنگهدار یک نوع کابل برق است که ساختار آن به گونه‌ای طراحی شده است که نیازی به سیم نگهدارنده جداگانه ندارد. این کابل ‌ها معمولاً دارای یک یا چند رشته هادی، عایق و یک رشته نگهدارنده (مسنجر) هستند که به عنوان تکیه‌گاه عمل می‌کنند. در کابل های فشار متوسط، رشته نگهدارنده معمولاً از جنس فولاد گالوانیزه با روکش آلومینیومی می باشد.

اجزای اصلی کابل خودنگهدار: اجزای اصلی کابل خودنگهدار فشار متوسط عبارتند از:

• هادی‌ ها (معمولاً از جنس آلومینیوم یا آلیاژهای آلومینیوم)
• عایق (معمولاً از جنس پلی اتیلن کراس لینک شده XLPE)
• رشته نگهدارنده (مسنجر)
• نوار پوشش (در صورت وجود)

کاربرد کابل خودنگهدار در شبکه ‌های برق فشار متوسط: کابل ‌های خودنگهدار فشار متوسط در شبکه‌ های توزیع برق برای انتقال انرژی الکتریکی به مشترکین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل ‌ها به ویژه در مناطق شهری و روستایی با تراکم بالا و همچنین در مناطق با شرایط آب و هوایی نامساعد کاربرد فراوانی دارند.

مزایای استفاده از کابل خودنگهدار نسبت به شبکه های هوائی:

• کاهش تلفات انرژی به دلیل مقاومت کمتر
• افزایش ایمنی و کاهش خطر برق گرفتگی
• کاهش حریم مورد نیاز برای نصب
• کاهش هزینه‌ های نگهداری و تعمیرات
• مقاومت بیشتر در برابر شرایط آب و هوایی سخت
• زیبایی بیشتر بصری در محیط های شهری

3. اهمیت یراق‌آلات در شبکه‌ های کابل خودنگهدار فشار متوسط:

نقش یراق‌آلات در نصب و نگهداری کابل: یراق‌آلات، نقش حیاتی در نصب، اتصال، نگهداری و حفاظت کابل ‌های خودنگهدار دارند. این تجهیزات، کابل را به دکل‌ ها و پست ‌ها متصل کرده و از آسیب دیدن آن جلوگیری می‌کنند. همچنین، یراق‌آلات با ایجاد اتصالات ایمن و مطمئن، عملکرد صحیح شبکه برق را تضمین می‌کنند.

انواع یراق‌آلات مورد استفاده در کابل خودنگهدار فشار متوسط: یراق‌آلات مورد استفاده در شبکه‌ های کابل خودنگهدار فشار متوسط شامل انواع مختلفی از اتصالات کششی، آویزی، اتصالی، حفاظتی و … می باشند که در ادامه به تفصیل به آنها اشاره خواهد شد.

استاندارد های مربوط به یراق‌آلات: یراق‌آلات مورد استفاده در شبکه‌ های برق باید مطابق با استاندارد های ملی و بین‌المللی تولید شوند. این استاندارد ها شامل مواردی مانند ابعاد، مواد اولیه، مقاومت مکانیکی و الکتریکی و … می باشند. برخی از استاندارد های مهم در این زمینه شامل استاندارد های IEC، IEEE، و استاندارد های ملی کشورها می باشند.

4. انواع یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

• یراق‌آلات کششی:

این یراق‌آلات برای مهار و کشش کابل در ابتدا و انتهای خطوط استفاده می‌شوند. برخی از انواع این یراق‌آلات عبارتند از:

• گیره کششی (Tension Clamp): برای اتصال کابل به مهارکش و دکل استفاده می شود و دارای استحکام کششی بالایی است.

• مهارکش (Tensioner): برای تنظیم کشش کابل در طول خط استفاده می شود.

• صفحه مهار (Tension Plate): برای توزیع نیرو و اتصال به دکل یا مهار استفاده می شود.

• یراق‌آلات آویزی:

این یراق‌آلات برای نگهداری و آویزان کردن کابل از دکل‌ها در طول مسیر خط استفاده می شوند. برخی از انواع این یراق‌آلات عبارتند از:

• کلمپ آویزی (Suspension Clamp): برای اتصال کابل به مقره های آویزی استفاده می شود.

• کرپی (Shackle): برای اتصال کلمپ آویزی به مقره یا دکل استفاده می شود.

• مقره آویزی (Suspension Insulator): برای عایق کردن کابل از دکل استفاده می شود.

• یراق‌آلات اتصال:

این یراق‌آلات برای اتصال کابل ها به یکدیگر و یا به سایر تجهیزات استفاده می شوند. برخی از انواع این یراق‌آلات عبارتند از:

• مفصل (Joint): برای اتصال دو کابل به یکدیگر استفاده می شود.

• سرکابل (Termination): برای اتصال کابل به تجهیزات مانند ترانسفورماتور و تابلو برق استفاده می شود.

• کانکتور (Connector): برای اتصال کابل ها به همدیگر یا به تجهیزات استفاده می شود.

• یراق‌آلات حفاظتی:

این یراق‌آلات برای حفاظت کابل از عوامل محیطی و آسیب دیدگی استفاده می شوند. برخی از انواع این یراق‌آلات عبارتند از:

• روکش حرارتی (Heat Shrink): برای عایق کردن اتصالات و محافظت در برابر رطوبت و آلودگی استفاده می شود.

• نوار عایق (Insulating Tape): برای عایق کاری موقت و پوشش اتصالات استفاده می شود.

• کاور حفاظتی (Protection Cover): برای محافظت یراق آلات و کابل در برابر عوامل محیطی استفاده می شود.

• سایر یراق‌آلات:

• جدا کننده (Spacer): برای حفظ فاصله بین کابل های موازی و جلوگیری از تماس آنها استفاده می شود.

• شینه (Busbar): برای توزیع و اتصال جریان برق در پست ها استفاده می شود.

5. معیارهای انتخاب یراق‌آلات مناسب برای کابل خودنگهدار فشار متوسط:

توجه به نوع کابل خودنگهدار: نوع کابل خودنگهدار (تک رشته، سه رشته، نوع عایق و …) تعیین کننده نوع یراق‌آلات مورد نیاز است. باید از یراق‌آلاتی استفاده شود که با ابعاد و ساختار کابل سازگار باشند.

توجه به شرایط محیطی نصب: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، آلودگی هوا و … تاثیر زیادی بر عملکرد یراق‌آلات دارند. یراق‌آلاتی باید انتخاب شوند که در برابر شرایط محیطی مقاوم بوده و دچار خوردگی نشوند. برای مثال، در مناطق مرطوب و ساحلی، باید از یراق‌آلات مقاوم در برابر خوردگی استفاده شود.

توجه به استاندارد ها و مشخصات فنی: یراق‌آلات باید مطابق با استاندارد های ملی و بین المللی تولید شده و دارای مشخصات فنی مناسب باشند. این مشخصات شامل مقاومت مکانیکی، مقاومت الکتریکی، ابعاد و مواد اولیه می باشد.

توجه به کیفیت ساخت و مواد اولیه: کیفیت ساخت و مواد اولیه استفاده شده در تولید یراق‌آلات، تاثیر زیادی بر طول عمر و عملکرد آنها دارد. یراق‌آلات با کیفیت بالا از مواد اولیه مرغوب ساخته شده و دارای دقت ابعادی مناسب هستند.

توجه به دستورالعمل ها و بخشنامه ها: در انتخاب یراق‌آلات باید به دستورالعمل ها و بخشنامه های شرکت های توزیع برق و شرکت توانیر توجه شود. این دستورالعمل ها ممکن است الزامات خاصی در مورد نوع یراق‌آلات، نحوه نصب و تست داشته باشند.

6. دستورالعمل ها و بخشنامه ‌های شرکت‌ های توزیع نیروی برق و شرکت توانیر در خصوص یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

مروری بر دستورالعمل ‌های عمومی: شرکت‌ های توزیع برق و شرکت توانیر دستورالعمل های عمومی برای انتخاب، نصب و بهره برداری از یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط ارائه کرده‌اند. این دستورالعمل ها شامل مواردی مانند مشخصات فنی یراق‌آلات، نحوه نصب و اتصال، الزامات ایمنی و … می باشد.

بررسی بخشنامه ‌های مرتبط با نصب و بهره‌برداری: بخشنامه های مرتبط با نصب و بهره برداری، به طور خاص به مواردی مانند نحوه انتخاب نوع کابل، نوع یراق آلات، روش های نصب، بازرسی و تست و همچنین اقدامات لازم در صورت خرابی یا بروز مشکل می پردازند. این بخشنامه ها معمولا به صورت دوره ای بروزرسانی می شوند.

نکات کلیدی در اجرای دستورالعمل ‌ها: در اجرای دستورالعمل ها و بخشنامه ها باید به نکات کلیدی مانند رعایت ایمنی، استفاده از ابزار مناسب، انجام بازرسی های دوره ای و … توجه شود. همچنین، پرسنل نصب کننده باید آموزش های لازم را دیده و با استاندارد های مربوطه آشنا باشند. (برای اطلاعات دقیق تر در مورد دستورالعمل ها و بخشنامه ها، به وب سایت رسمی شرکت توزیع برق منطقه خود و شرکت توانیر مراجعه نمایید).

7. مراحل نصب یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

آماده‌سازی کابل و یراق‌آلات: قبل از شروع نصب، کابل و یراق‌آلات باید بازرسی شوند تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود. همچنین، ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای نصب باید آماده و در دسترس باشند.

نصب یراق‌آلات کششی: ابتدا صفحه مهار به دکل یا مهار متصل شده و سپس مهارکش به آن وصل می شود. کابل از داخل گیره کششی عبور داده شده و با استفاده از مهارکش، کشش مناسب در کابل ایجاد می شود.

نصب یراق‌آلات آویزی: پس از نصب یراق‌آلات کششی، نوبت به نصب یراق‌آلات آویزی می رسد. ابتدا کرپی به مقره آویزی وصل شده و سپس کلمپ آویزی به کرپی متصل می شود. کابل از داخل کلمپ آویزی عبور داده شده و محکم می شود.

نصب یراق‌آلات اتصال: برای نصب یراق‌آلات اتصال مانند مفصل و سرکابل، باید از دستورالعمل های سازنده استفاده شود. این اتصالات باید به صورت صحیح و با دقت بالا انجام شوند تا از بروز مشکل و آسیب دیدگی جلوگیری شود.

نصب یراق‌آلات حفاظتی: پس از نصب یراق‌آلات اتصال، از یراق‌آلات حفاظتی مانند روکش حرارتی و نوار عایق برای پوشش اتصالات و حفاظت آنها در برابر عوامل محیطی استفاده می شود.

بازرسی نهایی و تست: پس از نصب تمام یراق‌آلات، باید یک بازرسی نهایی انجام شود تا از صحت نصب و عملکرد صحیح اتصالات اطمینان حاصل شود. همچنین، تست های لازم برای اطمینان از عایق بودن اتصالات باید انجام شود.

8. نگهداری و بازرسی یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

برنامه‌ریزی برای بازرسی دوره‌ای: برای اطمینان از عملکرد صحیح یراق‌آلات، باید یک برنامه منظم برای بازرسی دوره ای تنظیم شود. این برنامه باید شامل زمانبندی بازرسی، نوع بازرسی و معیارهای پذیرش باشد.

روش‌ های بازرسی: بازرسی یراق‌آلات می تواند به صورت چشمی و یا با استفاده از ابزار خاص انجام شود. در بازرسی چشمی، یراق‌آلات از نظر خوردگی، ترک خوردگی، شل شدن و … بررسی می شوند. در بازرسی با ابزار، مقاومت اتصالات و عایق بودن آنها بررسی می شود.

اقدامات لازم در صورت مشاهده خرابی: در صورت مشاهده هرگونه خرابی یا نقص در یراق‌آلات، باید اقدامات لازم برای تعمیر یا تعویض آنها انجام شود. همچنین، باید علت خرابی بررسی شود تا از بروز دوباره آن جلوگیری شود.

اهمیت نگهداری صحیح: نگهداری صحیح از یراق‌آلات، نقش مهمی در افزایش طول عمر و عملکرد صحیح شبکه برق دارد. با انجام بازرسی های دوره ای و تعمیر به موقع، می توان از بروز مشکلات جدی و هزینه های بالای تعمیرات جلوگیری کرد.

9. تولیدکنندگان معتبر یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

تولیدکنندگان داخلی:

شرکت ایران ترانسفو: ایران ترانسفو یکی از بزرگترین تولیدکنندگان تجهیزات برقی در ایران است و در زمینه تولید یراق‌آلات خطوط انتقال و توزیع نیز فعالیت دارد. محصولات این شرکت معمولاً از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مطابق با استاندارد های ملی تولید می‌شوند.

محصولات مرتبط:

• انواع مقره‌های آویزی و کششی
• انواع کلمپ‌های آویزی و کششی
• انواع کانکتورها و اتصالات کابل خودنگهدار
• یراق‌آلات خطوط انتقال و توزیع
• انواع مفصل‌ها و سرکابل ‌های فشار متوسط

وب‌سایت: www.irantransfo.com

شرکت پارس خزر: شرکت پارس خزر یکی از تولیدکنندگان با سابقه در صنعت برق ایران است و در زمینه تولید انواع یراق‌آلات و اتصالات برقی فعالیت دارد. این شرکت با ارائه محصولات متنوع و با کیفیت، توانسته جایگاه مناسبی در بازار کسب کند.

محصولات مرتبط:

• انواع کلمپ‌ها و اتصالات برای کابل خودنگهدار
• انواع گیره‌ها و مهارکش‌ها
• یراق‌آلات خطوط توزیع برق
• ابزارآلات نصب و راه‌اندازی خطوط

وب‌سایت: www.parskhazar.com

شرکت کابل متال: شرکت کابل متال علاوه بر تولید انواع کابل، در زمینه تولید یراق‌آلات مربوط به کابل ‌های خودنگهدار نیز فعالیت دارد. محصولات این شرکت مطابق با استاندارد های ملی و بین المللی تولید می‌شوند.

محصولات مرتبط:

• انواع کابل ‌های خودنگهدار فشار متوسط و ضعیف
• انواع کانکتورها و اتصالات کابل
• یراق‌آلات کابل خودنگهدار

وب‌سایت: www.cablemetal.com

شرکت نیرو ترانس: شرکت نیرو ترانس به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی تجهیزات الکتریکی در ایران، در زمینه تولید یراق آلات و اتصالات خطوط توزیع نیز فعالیت دارد. محصولات این شرکت با کیفیت بالا و مطابق با استاندارد های روز دنیا تولید می شوند.

محصولات مرتبط:

• انواع ترانسفورماتورهای توزیع و قدرت
• تابلوهای برق فشار متوسط و ضعیف
• یراق‌آلات و اتصالات خطوط توزیع
• مقره‌ها و تجهیزات عایقی

وب‌سایت: www.nirootrans.ir

شرکت پایا کابل: پایا کابل به عنوان یک شرکت تولید کننده کابل، در زمینه تولید یراق آلات مربوط به کابل های خودنگهدار نیز فعال می باشد. این شرکت با ارائه محصولات با کیفیت، نیازهای بازار را برآورده می کند.

محصولات مرتبط:

• انواع کابل ‌های برق فشار متوسط و ضعیف
• انواع یراق‌آلات کابل ‌های خودنگهدار
• انواع اتصالات و کانکتورهای برقی

وب‌سایت: www.payacable.com

شرکت آرین کابل: آرین کابل با تمرکز بر تولید کابل های برق با کیفیت، بخشی از فعالیت خود را نیز به تولید یراق آلات اختصاص داده است.

محصولات مرتبط:

• انواع کابل های برق
• انواع یراق آلات کابل های خودنگهدار

وب‌سایت: www.ariancable.com

• تولیدکنندگان خارجی:

شرکت ABB:

ABB یک شرکت چند ملیتی سوئیسی-سوئدی است که در زمینه فناوری‌های برق و اتوماسیون صنعتی فعالیت می‌کند. این شرکت در زمینه تولید یراق‌آلات کابل خودنگهدار نیز محصولات با کیفیت و پیشرفته‌ای را ارائه می‌دهد.

محصولات مرتبط:

• انواع سیستم‌های توزیع برق
• یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط
• مقره‌ها و عایق‌ها
• سیستم‌های اتوماسیون و کنترل

وب‌سایت: www.abb.com

شرکت Siemens: زیمنس یک شرکت آلمانی است که در زمینه مهندسی برق و الکترونیک فعالیت دارد. محصولات این شرکت در زمینه یراق‌آلات کابل خودنگهدار از کیفیت بالایی برخوردار بوده و در بسیاری از پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

محصولات مرتبط:

• سیستم‌های انتقال و توزیع برق
• یراق‌آلات و اتصالات کابل
• تجهیزات اندازه‌گیری و حفاظتی

وب‌سایت: www.siemens.com

شرکت Prysmian Group: Prysmian Group یک شرکت ایتالیایی است که در زمینه تولید انواع کابل ‌های برق و مخابرات فعالیت دارد. این شرکت همچنین در زمینه تولید یراق‌آلات مربوط به کابل ‌ها نیز فعالیت داشته و محصولات با کیفیتی را ارائه می دهد.

محصولات مرتبط:

• انواع کابل ‌های برق و مخابرات
• یراق‌آلات و اتصالات کابل

وب‌سایت: www.prysmiangroup.com

شرکت Nexans: Nexans یک شرکت فرانسوی است که در زمینه تولید انواع کابل ‌های برق و مخابرات فعالیت دارد. این شرکت همچنین در زمینه تولید یراق‌آلات مربوط به کابل ‌ها نیز محصولات با کیفیتی را تولید می‌کند.

محصولات مرتبط:

• انواع کابل ‌های برق و مخابرات
• یراق‌آلات و اتصالات کابل

وب‌سایت: www.nexans.com

شرکت TE Connectivity: TE Connectivity یک شرکت آمریکایی است که در زمینه تولید اتصالات و سنسورها فعالیت دارد. این شرکت همچنین در زمینه تولید یراق آلات مربوط به کابل های برق، محصولات متنوع و با کیفیتی را ارائه می دهد.

محصولات مرتبط:

• انواع کانکتورها و اتصالات الکتریکی
• یراق‌آلات کابل خودنگهدار
• سیستم های حفاظتی کابل

وب‌سایت: www.te.com

نکات مهم:

تنوع محصولات: هر کدام از این تولیدکنندگان، طیف گسترده‌ای از محصولات را در زمینه یراق‌آلات کابل خودنگهدار ارائه می‌دهند. بنابراین، بر اساس نیاز پروژه خود، می‌توانید از میان این محصولات، انتخاب مناسبی داشته باشید.

استاندارد ها: تمام این تولیدکنندگان، محصولات خود را مطابق با استاندارد های بین‌المللی تولید می‌کنند، اما در عین حال، توجه به استاندارد های ملی در هنگام خرید ضروری است.

کیفیت: محصولات تولیدکنندگان معتبر، معمولاً از کیفیت بالاتری برخوردار بوده و طول عمر بیشتری دارند.

قیمت: قیمت محصولات ممکن است بر اساس برند، کیفیت و ویژگی‌های فنی متفاوت باشد.

دسترسی: دسترسی به محصولات برخی از تولیدکنندگان خارجی ممکن است به دلیل مسائل واردات و تحریم ها، محدود باشد.

توصیه: توصیه می‌شود قبل از خرید، کاتالوگ محصولات هر شرکت را بررسی کرده و مشخصات فنی و ابعاد یراق‌آلات را با نیازهای پروژه خود مطابقت دهید.

10. نتیجه گیری در خصوص یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

استفاده از یراق‌آلات مناسب و استاندارد در شبکه‌ های کابل خودنگهدار فشار متوسط، نقش حیاتی در عملکرد صحیح، ایمنی و طول عمر شبکه دارد. با انتخاب یراق‌آلات مناسب، نصب صحیح و نگهداری منظم، می توان از بروز مشکلات جدی و هزینه های بالای تعمیرات جلوگیری کرد. امیدوارم این راهنمای جامع، اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار داده باشد.

11. منابع در خصوص یراق‌آلات کابل خودنگهدار فشار متوسط:

IEC (کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک): استاندارد 61284 IEC: ” خطوط هوایی – الزامات و تست‌ها برای یراق‌آلات ”

(Overhead lines – Requirements and tests for fittings)

استاندارد 60949 IEC: ” دستورالعمل برای انتخاب و نصب یراق آلات کابل خودنگهدار “

سایر استانداردهای مرتبط با کابل‌ ها و یراق‌آلات فشار متوسط (می‌توانید با جستجوی کلید واژه ‌های مرتبط در وب‌سایت IEC، به استاندارد های خاص‌تری دسترسی پیدا کنید).

استانداردهای ملی ایران (ISIRI):

استاندارد های مرتبط با کابل ‌های خودنگهدار فشار متوسط

استاندارد های مرتبط با یراق‌آلات خطوط انتقال و توزیع نیروی برق

استاندارد های مرتبط با تست و بازرسی یراق‌آلات

(می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان ملی استاندارد ایران به آدرس www.isiri.gov.ir به این استاندارد ها دسترسی پیدا کنید)

• استانداردهای کشورهای دیگر (مانند ANSI، EN):

در صورت لزوم و برای مقایسه می‌توان از این استانداردها نیز استفاده کرد.