« محاسبات و طراحی شبکه روشنایی معابر »

1. مقدمه:

روشنایی معابر شهری یکی از نیاز های اساسی جوامع مدرن است، که تأثیر مستقیمی بر ایمنی، کاهش جرایم و بهبود کیفیت زندگی دارد. در این مقاله، هدف بررسی اصول طراحی و محاسبات شبکه روشنایی معابر است که در کنار هم، تضمین‌کننده امنیت و زیبایی شهری می‌باشند.

2. اهمیت روشنایی معابر:

• تاثیرات امنیتی:

روشنایی مناسب معابر به‌طور مستقیم با کاهش حوادث رانندگی و جرائم ارتباط دارد. نورپردازی صحیح اجازه می‌دهد تا موانع دیداری در شب به حداقل برسند، که این امر در کاهش تصادفات مرگبار و همچنین در کاهش فرصت‌ های مجرمانه بسیار موثر است.

• تاثیر بر کیفیت زندگی:

فضا های شهری با نورپردازی مناسب، امکان فعالیت‌ های اجتماعی و اقتصادی در ساعات شبانه را فراهم می‌کنند. این امر به نوبه خود زندگی شبانه شهری را فعال می‌سازد و به جمعیت شهری حس امنیت و آسودگی می‌بخشد.

3. اصول محاسبات روشنایی معابر:

• • انتخاب شدت نور مناسب:

شدت نور باید به‌گونه‌ای باشد که برای کاربران راه‌ های شهری ایمن و راحت فراهم کند. به‌طور کلی، شدت نور به عنوان لومن در واحد مساحت، یا لوکس، اندازه‌گیری می‌شود. برای مثال، راه‌ های اصلی به شدت نور 20-30 لوکس نیاز دارند، در حالی که مناطق کم‌تردد می‌توانند با 5-10 لوکس فعالیت کنند.

• فرمول محاسبه شدت روشنایی:

(Ev): شدت روشنایی به لومن بر متر مربع

(L): شار نوری منبع (لومن)

(I): شدت جریان نوری

(d): فاصله از منبع نور به سطح

• یکنواختی روشنایی:

یکنواختی نور به معنای توزیع یکنواخت نور بر روی سطح است. این خاصیت مهم است زیرا نواحی تاریک می‌توانند موجب خستگی چشم و کاهش دید شوند.

معیار یکنواختی به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

• (U0 ): یکنواختی نور
• ( Emin ): کمترین مقدار شدت نور
• ( Eavg ): متوسط شدت نور

• استاندارد ها و معیار های طراحی:

دستورالعمل ‌ها و بخشنامه‌ های توزیع برق و شرکت توانیر بر رعایت استاندارد های بین‌المللی و ملی تأکید دارند. از جمله این استاندارد ها می‌توان به استاندارد های CIE ( کمیسیون بین‌المللی روشنایی ) و استاندارد ملی ایران ( ISIRI ) اشاره کرد.

مهم‌ترین شاخص ‌ها در طراحی روشنایی معابر عبارتند از:

شدت روشنایی: تعیین شدت نور بر اساس نوع معبر ( اصلی، فرعی، پیاده‌رو ) و نیاز های خاص هر منطقه.

یکنواختی روشنایی: نسبت حداقل به حداکثر شدت نور در سطح معابر باید در بازه‌ی مشخصی قرار گیرد.

رنگ نور: نوع رنگ نور مورد استفاده برای کاهش تأثیرات منفی بر سلامت چشم انسان‌ ها.

زاویه نصب چراغ‌ ها: تعیین موقعیت صحیح چراغ‌ ها برای جلوگیری از خیرگی و نشت نور.

4. انتخاب تجهیزات روشنایی:

• • چراغ‌ ها:

انتخاب صحیح چراغ‌ ها به‌شدت بر عملکرد و کارایی نهایی سیستم تأثیرگذار است. چراغ ‌ها باید نه تنها از نظر شدت و کیفیت نور بلکه از لحاظ مصرف بهینه انرژی و نیاز های نگهداری، ارزیابی شوند.

• لامپ‌ های LED:

لامپ‌ های LED برای روشنایی معابر به دلیل مزایای بسیاری انتخاب مناسبی هستند:

بازده انرژی بالا: LED ها در مقایسه با لامپ‌های سنتی مصرف انرژی کمتری دارند که منجر به کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

طول عمر بالا: با بیش از 50,000 ساعت کارکرد، LED ها نیاز به تعویض کمتری دارند.

کیفیت نور بهتر: تولید نور روشن و یکنواخت بدون اثرات مضر مانند سوسو زدن.

• پایه‌ های روشنایی و تلسکوپی:

پایه ‌های روشنایی باید شامل ویژگی‌هایی همچون استحکام و مقاومت در برابر باد و شرایط جوی باشند. استفاده از پایه‌های تلسکوپی می‌تواند آزادی بیشتری در تنظیم ارتفاع و زاویه نصب چراغ‌ ها فراهم آورد.

5. روش‌های نصب و راه‌اندازی:

• • شبکه برق فشار ضعیف:

شبکه‌ های برق فشار ضعیف باید به‌گونه‌ای طراحی و نصب شوند که تأمین نیروی برق پایدار و بدون افت ولتاژ را تضمین کنند. انتخاب سیم‌ های مناسب و رعایت قوانین ایمنی در این بخش اهمیت زیادی دارد.

• یراق‌آلات و متعلقات:

یراق‌آلات به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سیستم روشنایی، نیازمند انتخاب و تنظیم دقیق هستند تا نگهداری آن‌ها ساده و کارآمد باشد. مواد و طراحی‌های باکیفیت منجر به نصب مطمئن و ایمن می‌شود.

6. دستورالعمل ‌ها و بخشنامه ‌های شرکت توزیع برق و شرکت توانیر:

در خصوص دستورالعمل ‌ها و بخشنامه ‌های شرکت توزیع برق و شرکت توانیر در زمینه روشنایی معابر، این دو سازمان مسئولیت ‌های مهمی در زمینه طراحی، نصب، نگهداری و مدیریت سیستم‌ های روشنایی معابر شهری دارند. این دستورالعمل‌ ها به‌منظور بهبود ایمنی، کاهش مصرف انرژی، و حفظ زیبایی‌شناسی شهری تدوین شده‌اند.

• مقررات امنیتی:

دستورالعمل‌ های ایمنی شامل توصیه ‌هایی برای نصب ایمن، جلوگیری از حوادث الکتریکی و حفاظت کاربران و کارکنان در محل است. آموزش کامل افراد، اجرای پروتکل‌ های ایمنی و استفاده از تجهیزات محافظتی الزامی است.

• استاندارد های طراحی و اجرا:

استاندارد ها تعیین‌کننده کیفیت و میزان بهره‌وری نهایی پروژه هستند. رعایت الزامات مانند حداقل و حداکثر شدت روشنایی، یکنواختی و الزامات زیست‌محیطی از مواردی هستند که در تمام مراحل باید رعایت شوند.

• نحوه بررسی پروژه‌ ها:

فرآیند بررسی پروژه ‌ها شامل ارزیابی طراحی، هم‌راستایی با استاندارد ها، اثربخشی هزینه‌ای و ایمنی سیستم‌ ها است. ارزیابی دقیق پروژه به‌وسیله متخصصان، تضمین‌کننده موفقیت نهایی پروژه خواهد بود.

7. تولیدکنندگان معتبر تجهیزات روشنایی:

• • تولیدکنندگان معتبر داخلی:

    • شرکت خیام الکتریک:

این شرکت یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لامپ‌ های LED و پایه‌ های روشنایی در ایران است و به تولید محصولات با کیفیت و انطباق با استانداردهای بین‌المللی شهرت دارد.

محصولات اصلی: مهتابی‌های LED، پایه‌های روشنایی

وب‌سایت: http://khyamelectric.com

• پارس شعاع توس:

پارس شعاع توس یکی از پیشگامان در راهکار های نوین روشنایی شهری در ایران است که تنوع محصولات و خدمات پس از فروش مناسبی را ارائه می‌کند.

محصولات اصلی: چراغ ‌های خیابانی، پنل ‌های روشنایی

وب‌سایت: http://www.parsshoatoos.com

• تولیدکنندگان معتبر خارجی:

  • فیلیپس ( Philips ):

فیلیپس به عنوان یکی از پیشروان جهانی در تولید تجهیزات روشنایی، تکنولوژی‌ های به‌روز و متنوعی را در زمینه سیستم‌ های روشنایی هوشمند و کارآمد ارائه می‌دهد.

محصولات اصلی: سیستم ‌های روشنایی هوشمند

وب‌سایت: http://www.philips.com

• جنرال الکتریک ( General Electric ):

جنرال الکتریک با سابقه‌ای طولانی و حضور فعال در صنعت انرژی، یکی از تأمین‌کنندگان عمده سیستم‌های روشنایی LED کارآمد و پایدار به‌شمار می‌آید.

محصولات اصلی: چراغ‌های LED با بازده بالا

وب‌سایت: http://www.ge.com

8. نتیجه‌گیری در خصوص شبکه روشنایی معابر:

شبکه روشنایی معابر با ویژگی‌ های بهبود یافته در ایمنی، کارایی و زیبایی، یکی از ضروریات زندگی شهری مدرن است. با استفاده از فناوری ‌های پیشرفته و رعایت اصول طراحی و اجرا، می‌توان به شبکه ‌های روشنایی کارآمد و اقتصادی دست یافت که با نیاز های جامعه همخوانی دارند.

9. مراجع و منابع اطلاعاتی در خصوص شبکه روشنایی معابر:

برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در خصوص دستورالعمل‌ ها و بخشنامه‌ های مرتبط با روشنایی معابر، منابع زیر مفید خواهند بود:

شرکت توانیر: وب‌ سایت رسمی شرکت توانیر که شامل اطلاعات و بخشنامه‌ های این شرکت است.

http://www.tavanir.org.ir

شرکت برق منطقه‌ای: اطلاعات مربوط به برق‌رسانی و روشنایی معابر در سطح منطقه‌ای.

http://www.bpm.ir

سازمان ملی استاندارد ایران: استاندارد های ملی در زمینه تجهیزات روشنایی.

http://www.isiri.gov.ir